โครงการสำคัญ ๆ ที่สมาคมห้องสมุดแห่งประเทศไทยฯ ได้ดำเนินการแล้ว 1. โครงการสำรวจความสนใจในการอ่านของไทยมุสลิมใน 4 จังหวัดภาคใต้ ที่มาของโครงการเกิดขึ้นเมื่อพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว และสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ ได้เสด็จเยี่ยมพสกนิกรภาคใต้ โดยเฉพาะ 4 จังหวัด คือ ยะลา ปัตตานี นราธิวาส และสตูล ปรากฎว่าราษฎรส่วนใหญ่ไม่เข้าใจภาษาไทย และไม่สามารถทำการติดต่อได้เท่าที่ควร เท่าที่ควร และในวันที่ 23 มีนาคม พ.ศ. 2502 พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวฯ ได้พระราชทานพระราชดำรัส ณ คุรุสัมมนาคาร จังหวัดยะลา |
มีใจความว่า "การศึกษาที่มีสำคัญมาก ให้พยายามจัดให้ดี ให้พลมืองสามารถพูดภาษาไทยได้ แม้จะพูดได้ไม่มากนัก เพียงแต่พอรู้เรื่องก็ยังดี เพราะเท่าที่ผ่านมาคราวนี้มีผู้ไม่รู้ภาษาไทย ต้องใช้ล่ามแปล ควรพูดให้เข้าใจกันได้ เพื่อสะดวกในการติดต่อซึ่งกันและกัน" สมาคมห้องสมุดแห่งประเทศไทยฯ รับสนองพระราชดำริ จึงได้ทำโครงการเพื่อส่งเสริมการศึกษาภาษาไทย เมื่อปีพ.ศ. 2504 โดยมูลนิธิเอเชีย ผู้สนับสนุนด้านการเงิน |
2. โครงการปรับปรงุห้องสมุดโรงเรียน เป็นโครงการร่วมกับกระทรวงศึกษาธิการ เพื่อปรับปรุงห้องสมุดโรงเรียนมัธยมในส่วนกลางให้ได้มาตรฐาน โรงเรียนที่จะปรับปรุงคือ โรงเรียนที่มีห้องสมุดอยู่แล้ว มีบรรณารักษ์ที่มีวุฒิขั้นปริญญา และทำหน้าที่บรรณารักษ์อย่างเดียว ทางโรงเรียนพร้อมที่จะให้ความร่วมมือทางด้านการเงินเป็นบางส่วน โดยมีเงินอุดหนุนตามแนวที่จะดำเนินการปรับปรุง |
3. โครงการอบรมนักเรียนช่วยงานห้องสมุด เนื่องจากห้องสมุดโรงเรียนโดยทั่วไปจะมีบรรณารักษ์ทำงานเพียงคนเดียว ทำให้การทำงาน ไม่ได้ผลเท่าที่ควร ดังนั้นสมาคมฯ จึงจัดโครงการอบรมนักเรียนช่วยงานห้องสมุด เพ่อให้นักเรียนได้รับความรู้เพิ่มขึ้นในเรื่องการใช้หนังสือและวัสดุต่าง ๆ และให้นักเรียนได้รับประสบการณ์ในการทำงานร่วมกับบรรณารักษ์ เพื่อให้บริการแก่ครู อาจารย์ และเพื่อนนักเรียนด้วยกัน และที่สำคัญก็เพื่อให้นักเรียนได้สำรวจความสนใจของตนเองเพื่อใช้เป็นแนวทาง สำหรับศึกษาวิชาชีพต่อไปในอนาคต |
4. โครงการจัดนิทรรศการหนังสือสำหรับเด็กและผู้เยาว์ โครงการนี้จัดขึ้นเพื่อชักจูง สนับสนุนเด็กให้รู้จักหนังสือ สนใจหนังสือและใช้ให้เป็น ประโยชน์ ส่งเสริมให้รักการอ่าน และเพื่อเป็นการช่วยครูและผู้ปกครองได้รู้จักหนังสือ สมาคมฯ จึงได้จัดทำรายชื่อหนังสือพร้อมบรรณนิทัศน์ บทคัดย่อ เผยแพร่ให้ครู นักเรียน และผู้สนใจ โดยจะหมุนเวียนไปยังจังหวัดต่าง ๆ ทั่วประเทศ ได้รับความช่วยเหลือทางการเงินจากองค์การยูเนสโกและมูลนิธิเอเชีย |
5. โครงการจัดงานสัปดาห์ห้องสมุด โครงการนี้จัดเป็นครั้งแรกเมื่อพ.ศ. 2519 โดยขอให้ทุกห้องสมุดจัดงานขึ้นพร้อมกันเป็นประ จำทุกปี เพื่อแนะนำให้ผู้ใช้และคนทั่วไป รู้จักห้องสมุด ตลอดจนวิธีใช้ เพื่อประโยชน์ในการพัฒนาตนเองและบ้านเมือง วัตถุประสงค์ของโครงการฯ เพื่อเชิญชวนให้ประชาชนสนใจการอ่านหนังสือและการใช้ห้องสมุด และเพื่อให้โอกาสนักเรียน นักศึกษา ครู อาจารย์ และประชาชนทั่วไปมีส่วนร่วมในกิจการของสมาคมฯ ประการสุดท้ายก็เพื่อให้ผู้บริหารและผู้รับผิดชอบในการดำเนินงานห้องสมุด พิจารณาปรับปรุงห้องสมุดให้มีคุณภาพและประสิทธิภาพตามาตรฐานสากล |
โดยสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี องค์อุปถัมภ์ ได้ทรงพระเมตตาประทาน "คำขวัญห้องสมุด" ให้กับสมาคมฯ ดังนี้
โลกคือมนทิรแผ้ว ไพศาล ห้องหับสรรพโอฬาร เลิศแล้ หนังสือดุจประแจทวาร ไขสู่ ห้องนา จักพบรัตนแท้ ก่องแก้ววิทยา |
6. โครงการจัดงานสัปดาห์หนังสือแห่งชาติ เป็นโครงการฯ ที่จัดเนื่องในโอกาสเฉลิมฉลองปีหนังสือสากล เมื่อพ.ศ. 2515 องค์การยูเนสโก ให้ความช่วยเหลือและเพื่อให้สมจริงกับการเป็นสัปดาห์หนังสือแห่งชาติ สมาคมฯ จึงมีนโยบายให้ห้องสมุดทุกจังหวัด จัดงานขึ้นพร้อมกันโดยมอบเงินให้ทุกจังหวัดจำนวนหนึ่ง ในขณะเดียวกันทางจังหวัดก็ให้เงินสมทบด้วย ทำให้งานสัปดาห์หนังสือแห่งชาติ พ.ศ. 2518 ประสบความสำเร็จเป็นอย่างดี และเพื่อให้โครงการนี้เป็นโครงการต่อเนื่อง สมาคมฯ จึงเสนอให้กระทรวงศึกษาธิการ รับโครงการนี้ไปดำเนินการ ร่วมกับ โครงการศูนย์พัฒนาหนังสือแห่งชาติ ของกระทรวงศึกษาธิการ |
7. โครงการประกาศเกียรติคุณแก่ผู้มีอุปการะคุณและสนับสนุนกิจการห้องสมุด โครงการฯ นี้เริ่มเมื่อพ.ศ.2524 เพื่อเป็นการแสดงปฏิภาระตอบแทนกรรมการของสมาคมฯ และผู้สนับสนุนกิจการห้องสมุด โดยมอบ "โล่" แสดงความระลึกถึงและขอบคุณที่ได้มีส่วนร่วมในการก่อตั้ง หรือช่วยพัฒนากิจการของสมาคมฯ โดยสมเด็จพระเทพฯ องค์อุปถัมภ์ของสมาคมฯ จะพระราชทานโล่ในการประชุมใหญ่สามัญประจำปี |
8. โครงการคัดเลือกห้องสมุดดีเด่น โครงการฯ นี้ เริ่มดำเนินการตั้งแต่ปีพ.ศ. 2524 ประเภทของห้องสมุดดีเด่นที่คัดเลือก และได้ รับรางวัลแล้ว คือ ห้องสมุดโรงเรียน ห้องสมุดประชาชน และห้องสมุดเฉพาะ สำหรับห้องสมุดดีเด่นประเภทมหาวิทยาลัย หรือสถาบันอุดมศึกษา ยังไม่ปรากฎว่ามีสถาบันใดได้รับ
9. โครงการเผยแพร่วิชาบรรณารักษศาสตร์ทางวิทยุโทรทัศน์ เป็นโครงการแนะนำหนังสือและกิจการสำคัญ ๆ เพื่อให้บรรณารักษ์และประชาชนทั่วไป ได้รู้ จักหนังสือดี ตลอดจนกิจกรรมที่น่าสนใจของสมาคมฯ |
10. โครงการวิจัยบรรณารักษศาสตร์และสารนิเทศศาสตร์ โครงการฯ นี้เกิดขึ้นเพราะการวิจัยมีความสำคัญต่อวิชาชีพบรรณารักษศาสตร์และสารนิเทศ ศาสตร์ เพราะนอกจากจะทำให้เกิดการพัฒนาทางวิชาการแล้ว ยังสามารถนำมาใช้ในการพัฒนาวิชาชีพในการวางแผนและการตัดสินใจ แผนงานของแผนกวิจัยและพัฒนาที่สำคัญ ๆ คือ จัดทำข่าวสาร จัดทำฐานข้อมูลงานวิจัยฯ จัดการประชุม บรรยาย และอภิปราย จัดทำคอลัมน์ประจำในวารสารห้องสมุด จัดตั้งหน่วยประสานงานสนับสนุนทุนวิจัย เป็นต้น โดยสมาคมฯ สนับสนุนทุนอุดหนุนเพื่อการทำวิจัยเกี่ยวกับเรื่องของสมาคมห้องสมุดฯ วิชาชีพบรรณารักษ์และสารนิเทศศาสตร์ จำนวน 1 ทุน วงเงิน 20,000 บาท |
11. การจัดตั้งชมรม ในสมาคมห้องสมุดแห่งประเทศไทย ในการประชุมใหญ่สามัญประจำปี พ.ศ. 2523 ได้แก้ไขข้อบังคับของสมาคมฯ โดยดำเนินการตามข้อบังคับ หมวดที่ 3 ชมรมว่าด้วยการจัดตั้งชมรมในสังกัดสมาคมฯ ซึ่งส่งเสริมให้มีการจัดตั้งชมรมแยกประเภทห้องสมุด มีชมรมด้วยกัน 8 ชมรมคือ ชมรมบรรณารักษ์สถาบันอุดมศึกษา (ชบอ.) ชมรมผู้สอนวิชาบรรณารักษ์ศาสตร์ (ชสบ.) ชมรมห้องสมุดเฉพาะ (ชพ.) ชมรมบรรณารักษ์ห้องสมุดโรงเรียน (ชบร.) ชมรมบรรณารักษ์ห้องสมุดประชาชน (ชปช.) |
ชมรมห้องสมุดเพื่อการอาชีวศึกษาและเทคโนโลยี (ชหท.) ชมรมเพื่อหอสมุดแห่งชาติ (ชหช.) ชมรมบรรณารักษ์และนักเอกสารสารสนเทศนานาชาติ (ชนช.) กล่าวโดยสรุป ตลอดระยะเวลา 58 ปีที่ผ่านมา สมาคมห้องสมุดแห่งประเทศไทยฯ ได้ ทำหน้าที่เกื้อกูลสังคมอย่างสมบูรณ์แบบที่สุด ได้มีส่วนช่วยเสริมสร้างเยาวชนให้เป็นทรัพยากรมนุษย์ที่มีคุณค่า โดยส่งเสริมการอ่าน ผลิตหนังสือทางวิชาบรรณารักษศาสตร์ และสาขาที่เกี่ยวข้อง เพื่อให้ความรู้ใหม่ ๆ ในวิชาชีพและทั่วไป วางรากฐานวิชาชีพบรรณารักษศาสตร์ไว้อย่างมั่นคง ด้วยการพัฒนาบุคลากรทางด้านนี้อย่างต่อเนื่อง เพื่อสร้างผู้ปฏิบัติงานรุ่นใหม่ให้สามารถดำเนินงานด้านนี้อย่างมีประสิทธิภาพ |